| Sodium Laureth Sülfat(SLES) | Sodium Benzoate(E211) | Hexyl Cinnamal |
| Sodyum Lauril Sülfat(SLS) | CI 42090 | TetraSodium Edta |
| Titanyum Dioksit-CI 77891 | Benzyl Salicylate | Linalool |
| Butylphenyl Methylpropional | Parfüm | Geraniol |
| Sodium Tallowate | Acrylates Copolimer | Peg |
Öncelikle yukarıdaki zararlı kimyasal maddeler marketlerden satın alacağınız sabunların içindeki zararlı bileşiklerden sadece bazılarıdır. Bu maddelerin tamamı bir sabunda bulunmayabilir ama birçoğu bulunur. İşin daha da vahim kısmı bu katkı maddeleri farklı maddelerin birleşimiyle elde edilebiliyor. Mesela ortalama bir parfüm 40-80 arası malzemenin birleşimiyle elde edilir. Lüks markalarda bu rakam 5 katına kadar çıkabilir. Dolayısıyla ne kadar dikkat edersek edelim artık bir noktadan sonra katkı maddeleri takip edilemez duruma geliyorlar. Sodyum Lauril Sülfat(SLS)/Sodyum Lauril Sülfat(SLS): Sodium Laureth Sulfate yada Sodyum Lauril Sülfat anyonik sürfaktan özelliği taşıyan bir kimyasal olması sebebiyle şampuan, deterjan, diş macunu ve sabunlara nemlendirici, köpürtücü ve yayıcı özellik kazandırır.
Sabunun zararları denilince akla gelen ilk kimyasal maddelerden biri olan SLS’tir.
Sıvı sabunların zararlarının en başlıca sebebi olan SLS köpürtücü etkisi sebebiyle sıvı sabunlarda sudan sonra en çok kullanılan ikinci hammaddedir.
SLS Zararları:
- Göz ile temasta iritan özellikte olup, göz hücreleri tarafından anında emilir.
- SLS oldukça “sert” bir deterjandır.
- Cildimizi fazlaca kurutarak tenimizin pul pul dökülmesine yol açabilir.
- Aynı zamanda cildi kurutarak ciltte iritasyona da yol açabilmektedir.
- Sadece cildi tahriş etmekle kalmaz, aynı zamanda cilt tarafından da emilir.
- Endokrinde östrojen hormonunu taklit ederek üreme sistemini ve cinsel gelişimi engelleyebilir.
- SLS’nin östrojen taklit edici etkileri de kansere sebep olabilir, meme ve yumurtalık kanseri gibi birçok kanserin doğrudan östrojen düzeyleri ile ilişkili olduğu bilinmektedir.
- Hücrelerimiz proteinden yapılır. Proteinler tüm hücrelerde en çok bulunan moleküllerdir. SLS, protein molekülünün yağda ve suda çözünür kısımları arasında kimyasal bir köprü oluşturur. Protein yapısını korumak için gereken hidrofobik kuvvetleri bozar ve moleküller çökerek onu işe yaramaz hale getirir.
- Bu etki genellikle geri dönüşümsüzdür.
- Bunun sonucunda, ilk olarak mevcut proteinler zarar görür ve vücudun ihtiyaç duyduğu iyileşme miktarında artışa yol açar. İkincisi, yeni proteinler zarar görebilir ve hücreler yapım aşamasındayken bozulabilir.
- Bu durum deri kanserinin erken evrelerine yol açabilmektedir.
Sodium Benzoate(E211)Sodium Benzoate (E211) sabunların içinde kullanılan zararlı maddelerden biri olan bir kimyasal koruyucudur, maalesef hazır gıdalarında da çoğunda bulunmaktadır.
Son dönem kozmetiklerde de kullanımı artmıştır.
Sodium Benzoate (E211) Zararları:
- İngiltere Sheffield Üniversitesinin maya hücreleri üzerinde yaptığı araştırmada, bu koruyucu maddenin, hücrelerin “güç istasyonu” olarak tanımlanan mitokondride DNA hasarına yol açtığı tespit edilmiştir.
- En son Coca Cola firması bu maddeyi kullandığı için özür dileyerek kullanımına son vermiştir.
Tetrasodium EdtaTetrasodium EDTA ağır metallerdeki izleri ve kirleri temizlemeyi kolaylaştırmak için kullanılır.
EDTA biyolojik olarak kolayca ayrışmaz bu nedenle ortama girdiğinde zehirli ağır metalleri çözmekte ve onların besin zincirine girmesine sebep olmaktadır.
Tetrasodium EDTA Zararları:
- Ağır metaller insan sağlığına zararlıdır ve davranışsal, psikolojik ve bilişsel sistemleri olumsuz olarak etkiler.
- Gözde ve deride tahrişe sebep olur.
Titanyum Dioksit-CI 77891Katı sabunların zararları neler diye sorulduğunda mutlaka değinilmesi gerekenlerin en başında gelmektedir bu beyazlatıcı ajan olan Titanyum Dioksit yani CI77891.
Oksijenle tepkimeye girmiş titanyum elementidir.
Renklendirici olarak bilinen titanyum dioksit titanyum beyazı olarakta bilinir. Boya ve güneş losyonu üretiminde kullanılır. Çünkü gözle görülebilir ışığı etkin biçimde dağıtır,boya ve kaplamalara beyazlık, parlaklık ve opasite verir.
Gıda sektöründe özellikle şekerleme, şeker, sakız, kabartma tozu, beyaz leblebi gibi beyaz olan bir çok üründe titanyum dioksit kullanılır.
Titanyum dioksit dünyada en geniş çapta kullanılan beyaz pigmenttir.
Yüksek kırılma göstergesine sahiptir. Bu sayede donukluk ve örtme kabiliyeti sağlanır.
Bu özelliği sayesinde yüzey kaplamak için beyaz renk olarak, ürünlerde katmanları ayırmak için ve diş macunlarında beyazlatıcı ajan olarak kullanılır.
Titanyum dioksit fotokataliz yani parçalara ayırma özelliği taşır. Organik parçaları karbondioksit ve suya ayrıştırır, organik maddeleri parçalayarak yok eder.
Titanyum dioksit gıda ve ilaçlarla birlikte solunum ve temas yoluyla vücuda girer, vücut tarafından tanınmadığı ve biyolojik olarak parçalanamadığı için dokularda depolanır. Depolanan bu parçacıklar organik bir maddeyi parçalama ve yok etme özelliğine sahiptirler.
Yapılan bazı çalışmalarda titanyum dioksitin DNA’ya, kromozomlara hasar verdiği ve enflamasyona sebep olduğu ortaya çıkmıştır.
Öte yandan Birleşmiş Milletler’in Uluslararası Kanser Araştırma Kurumu (IARC) bu maddenin insanlar için muhtemel bir kanserojen olduğunu öne sürmektedir.Benzyl SalicylateSabunların içinde kullanılan zararlı maddelerden biri olan Benzyl Salicylate, bir çeşit parfüm maddesi yani koku maskeleyicidir.
Benzyl Salicylate Zararları:
- Alerji ve kontakt dermatitle ilişkilendirilmiştir.
- Bağışıklık ve endokrin sistemine zarar verebilir.
- Doğada kalıcı olduğuna dair bulgu yoktur ancak ekosistem için zehirli olduğu düşünülmektedir.
Butylphenyl MethylpropionalSıvı sabunların zararları ve katı sabunların zararlarından bir diğeri de Butylphenyl Methylpropional Lilial adıyla da bilinen sentetik parfüm maddesidir.
Butylphenyl Methylpropional Zararları:
- Alerji ve kontakt dermatitle ilişkilendirilmiştir.
- Organ sistemi toksisitesi (üreme dışı) bulunmaktadır ve endokrin sistemine zarar verebilir.
Hexyl CinnamalHexyl Cinnamal bir çeşit sentetik koku yani parfüm maddesidir. Papatya yağında bulunduğu gibi, sentetik olarak da üretilmektedir.
Hexyl Cinnamal Zararları:
- Alerjik reaksiyonlarla ilişkilendirilmiştir.
CI 42090CI 42090 mavi renkli kimyasal bir boyadır.
CI 42090 Zararları
- Hiperaktivite
- Deri döküntüleri
- Potansiyel kanserojen: FD&C Blue 1 ve E133 olarak da bilinen CI 42090’ın hayvanlarda kansere neden olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır.
Sodium TallowateKatı sabunlarda bulunan Sodium Tallowate donyağı olarakta bilinen bir sabun yağıdır. Bu yağ bitkisel ya da hayvansal kökenli olabilir. Bu yağ eğer hayvansal kaynaklı ise domuzdan elde edilmiş olabilir.GeraniolSabunların zararlarından bir diğeri de içeriğinde bulunan koku maskeleyici Geraniol maddesidir.
Geraniol Zararları:
- İnsanlarda bağışıklık sistemini tahrip ettiği düşünülmektedir.
- Biyobirikimli olmadığı ve doğadaki kalıcılığının düşük olduğu tahmin edilmektedir.Fare ve sıçanlarla yapılan deneylerde;
- Hayvanın koku duyusunda bozulmalara yol açmış,
- Böbreklere zarar vermiş ve karaciğer ağırlığında değişikliklere neden olmuştur.
Tavşanlarla yapılan deneylerde; - Cilt için yüksek derecede tahriş edici olduğu saptanmıştır.
LinaloolLinalool zambak kokusunu andıran bir koku giderici ve koku maskeleyicidir.
Linalool Zararları:
- İnsanlarda bağışıklık sistemini tahrip ettiği düşünülmektedir.
- Cilt ve solunum tahriş edici ve hassaslaştırıcı olabilir.
- Sıçanlarla yapılan deneylerde, merkezi sinir sistemini etkileyerek, kas hareketlerini yavaşlatmış veya yok etmiştir.
- Daha yüksek dozda kullanıldığında ise sıçanların ölmelerine sebep olmuştur.
- Tavşanlarla yapılan deneylerde ise, gözü tahriş ettiği tespit edilmiştir.
- Mütasyona yol açabilir.
- Doğada kalıcı olmadığı ve ekosistem için zehirli olmadığı düşünülmektedir.
Laureth-7Laureth-7, 7 mol etilen oksit ile etoksile edilmiş lauril alkoldür. Diğer yaygın isimler şunlardır: polioksietilen lauril eter ve heptaetilen glikol monododesil eter. Bu hammadde, öncelikle mükemmel yıkama, emülsiyonlaştırma, dağıtma ve ıslatma ve ayrıca çözme işlevlerine sahip güçlü bir deterjandır.
Yapımı sırasında kullanılan etilen oksit: EPA(Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Kurumu) etilen oksidin insanlar için soluma yolu ile kanserojen olduğu sonucuna varmıştır. İnsanlardaki kanıtlar, etilen okside maruz kalmanın lenfoid kanseri ve kadınlarda meme kanseri riskini arttırdığını göstermektedir.PEG (POLİETİLEN GLİKOL)PEG’ler kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde sıklıkla kullanılan sentetik kimyasal bileşiklerdendir. PEG’ler genellikle etilen oksit ve 1,4 dioksan kullanılarak üretilir. Etilen oksit bilinen bir kanserojendir, insan gelişimini engelleyebilir ve sinir sistemine zarar verebilir. 1,4 dioksan kanserojen riski içerir ve çevresel bir toksindir.
PEG’ler genellikle, PEG-7 veya PEG-80 şeklinde belirtilir. Buradaki sayı kaç birim etilen glikol içerdiğini gösterir. Sayı ne kadar düşükse cilde o kadar kolay emilir.
PEG’lerin bir diğer dezavantajı da penetrasyon arttırıcıdır ve zararlı bileşenlerin cilt yoluyla daha kolay emilmesine izin verir.
Peg'ler farklı isimlerle yazılabilirler. Örneğin Glyceryl Cocoate'nin diğer adı Peg-7 dir. Veya Hidrojenize Hint Yağı bir Peg40'tır.
Sabunun zararları konusunda eklemek istediğim bir detay da; antibakteriyel sabunun zararları hakkında…
Sıvı antibakteriyel sabunların içeriğine Triclosan, katı antibakteriyel sabunların içeriğine Triclocarban eklenmekteydi.
Ve bu 2 maddenin zararları da kısaca şunlar;
Triclosan çocuklarda alerjiler ile ilişkilendirilmektedir.
Fareler üzerinde yapılan deneylere göre tiroit hormonunu düşürüp östrojen hormonunu artırarak,hormon seviyelerine müdahale ettiği bilinmektedir.
Triclocarban ise, yine fareler üzerinde yapılan deneye göre erkeklik hormonu seviyesinin artışı ve düşük doğum ağırlıkları ile ilişkilendirilmektedir.
